Çukurova Üniversitesi (ÇÜ) Ziraat
Fakültesi Gıda Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Işıl Var, Çin'de bir
fabrikada dondurmalardan alınan numunelerde koronavirüs tespit edilmesinin,
Covid-19'un gıdalarda bir süre kalabildiğinin göstergesi olduğunu ve bu
gıdalardan insana da bulaşabileceğini söyledi.
Çin'de daha önce dondurulmuş
tavuklarda ve deniz ürünlerinin ambalajlarında görülün koronavirüs, geçen
günlerde de Tianjin kentindeki bir fabrikada üretilen dondurmalardan alınan üç
numunede tespit edildi. Daha önce koronavirüsün yeni gelişecek bir mutantla
gıdadan da bulaşabilecek duruma gelebileceğine yönelik uyarılarda bulunan ÇÜ
Ziraat Fakültesi Gıda Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Işıl Var,
"Şimdi de bir dondurma fabrikasındaki üründe koronavirüsün hem de yeni mutantının
bulunduğuyla ilgili bir haber geldi. Yani aslında koronavirüs gıdanın etrafında
dolaşıyor. Gıdadan bulaşmaz deniyor, neye göre bulaşmaz? Hangi çalışmayı
yaptınız da bulaşmadığını söyleyebiliyorsunuz. Bugüne kadar böyle bir veri yok
elimizde deniliyor. Bugün veriler gelmeye başladı. Umarım bu veriler korkutucu
bir duruma gelmez" dedi.
‘BULAŞ PERSONEL KAYNAKLI
OLABİLİR’
Dondurma yapımında birçok
maddenin kullanıldığına dikkat çeken Prof. Dr. Işıl Var, "Sadece sütten
elde edilen sade bir dondurma mı yoksa içerisine fındık, fıstık, ceviz, meyve
ya da aroma konulmuş mu, bununla ilgi bir tanım yapılmamış. Bunların her biri
birer kontaminasyon kaynağıdır. Ama dondurma miksi aynı zamanda pastörize
ediliyor. Şimdi bu pastörizasyon yapılmış mı, yapıldıktan sonra mı bu çıktı,
bir şey bulaştı? Eğer bütün her şey çok steril, dondurma tertemiz üretilmiş,
pastorize de edilmiş daha sonra bunla karşılaşıyorsak bulaşın, personel
kaynaklı olma ihtimali çok daha yüksek" diye konuştu.
‘DONDURULMUŞ GIDADA VİRÜS TAHRİP
OLMUYOR’
Gıda ve suyun taşıyıcı olduğunun
altını çizen Prof. Dr. Var, şöyle konuştu:
"Tamam gıdanın üstünde var
ve dondurulmuş gıda zaten şaşırtmadı. Dondurulmuş gıdada virüs tahrip olmuyor.
Dondurma işlemi dediğimiz o eksi derecelerdeki dondurmada aslında birçok
bakteri dahil hiçbirine bir şey olmuyor, sadece çoğalamıyorlar. Zaten virüs
gıdada çoğalabilen bir şey değil. Virüs ancak konakçısına girdiği zaman
çoğalabiliyor. Ama gıdalar ve su her zaman için taşıyıcı olmuştur. Mesela
rotavirüs, nörovirüs, adenovirüs ve hatta sarılık, çocuk felci virüsleri gıda
aracılığıyla insanlara bulaşıyor ve onları hasta ediyor."
‘İNSANA BULAŞMAMASI SÖZ KONUSU
OLAMAZ’
Dondurulmuş gıdalarda çıkan
koronavirüsün gıdalarda bir süre kalabildiğinin göstergesi olduğunu belirten
Işıl Var, "Covid-19'un gıdada bulunması durumunda; ki bu gösterildi, o
zaman bunun insana bulaşmaması diye bir şey söz konusu olamaz diye düşünüyorum.
Sadece her virüsün bulunduğu ortamda kalış süresi farklıdır. O da işte onun
genetik yapısıyla ilgilidir ve bunun yüksek güvenlikli laboratuvarlarda mutlaka
araştırılması gerekiyor. Eğer dondurulmuşlarda bu çıktıysa büyük bir ihtimalle
gıdalarda bir süreliğine kaldığı söz konusu. Yapılan çalışmada eğer bunu
bulabiliyorlarsa gıdaların taşıyıcı olabileceği ortaya çıktı demektir"
ifadelerini kullandı.
EKMEKTE UZUN SÜRE YAŞAYAMIYOR,
PİŞMEDEN ETKİLENİYOR
Gıda tüketiminde koronavirüs
riskine karşı dikkat edilmesi gereken noktaları sıralayan Prof. Dr. Işıl Var,
şöyle devam etti:
"Pişmeden etkileniyor. Et ve
sebze gibi ürünlerimiz için mutlaka 70-80 derecelik bir pişirme uygulayalım.
Sebze-meyveleri çiğ yiyeceksek çok iyi yıkanmasına dikkat edeceğiz. Bakteriyel anlamda
baktığımızda ekmekte uzun süre yaşayamıyorlar. Çünkü oradaki su oranı çok
yeterli gelmiyor. Virüsle ilgili de ekmeğinize Covid'li biri hapşırır ya da eli
kirli, Covid'li bir şekilde ekmeğe dokunduğu zaman elbette orada olacaktır. Ama
benim altını çizmek istediğim, ne kadar süre orada kalabiliyor?"